16. Ebol

A hithe’n Sul y Blodau, mae’n addas ‘mod i’n sôn am ebol. (Fel mae’n digwydd, dim ond yn y cwrdd y bore ‘ma y gwnes i feddwl am sgrifennu am ebol ar y blog heddiw … ond dyw hynny ddim yn golygu nad o’n i wedi gwrando ar y bregeth!)

Mae ebol, wrth gwrs, yn enw safonol yn yr iaith Gymraeg. A heddiw, ar Sul y Blodau, ry’n ni’n cofio am daith Iesu ar gefn ebol i Jerwsalem. P’run bynnag, rwy’n gyfarwydd â chlywed mam yn defnyddio’r enw ‘ebol’ i ddisgrifio tipyn o gymeriad. “Mae hwn-a-hwn yn ebol o foi…”, neu “Roedd hi’n eboles pan oedd hi’n ifanc…”

Yn yr un modd, mae donci (h.y. ‘donkey’) yn cael ei ddefnyddio gan mam a finnau ac aml un arall ar gyfer rhywun styfnig.

Gadael sylw